Tijdens het uitvoeren van verschillende werkzaamheden kun je worden blootgesteld aan biologische agentia. Biologische agentia zijn levende organismen, zoals virussen, bacteriën, schimmels en parasieten. In geval van blootstelling kunnen deze een gevaar op leveren voor de gezondheid. De effecten kunnen uiteenlopen van weinig klachten (zoals kleine verkoudheden en irritaties aan de huid of luchtwegen) tot chronische en ernstige ziekten die in bijzondere gevallen de dood tot gevolg kunnen hebben.
Virussen, bacteriën, schimmels en parasieten komen overal voor en je kunt het vrijwel nooit zien. Als je bijvoorbeeld in aanraking komt met kadavers, afval of straatvuil of ontlasting heb je te maken met biologische agentia. Dat geldt ook bij dieren- / insecten- en tekenbeten en bij bloedcontact of prikincidenten. Sommige virussen (bijvoorbeeld griepvirussen) zijn via de lucht overdraagbaar.
Als gevolg van een besmetting kun je bijvoorbeeld tetanus, hepatitis A (via ontlasting), de ziekte van Weil (via water), de Q-koorts (via lucht) en hepatitis B of HIV (via bloed) oplopen. Voor tekenbeten en de ziekte van Lyme is een aparte toolbox opgesteld (link: https://duravermeersave.nl/toolbox/biologische-agentia/teken-beten).
Afhankelijk van het soort virus of bacterie kun je besmet raken via:
- de luchtwegen;
- via de mond (bv door met besmette handen iets te eten);
- via de huid;
- via een open wond.
Om blootstelling te voorkomen kunnen we van te voren al een aantal dingen doen, bijvoorbeeld:
- verwijderen van afval / schoonmaken (opruimen en/of reinigen) van de werkplek;
- (regelmatig) reinigen van sanitaire voorzieningen;
- maaien van gras en snoeien van struiken.
Om infectie te voorkomen is persoonlijke hygiëne belangrijk:
- niet eten, drinken of roken op de werkplek;
- bedek open wondjes met een niet vochtdoorlatende pleister;
- draag, afhankelijk van de omgeving en de aard van de werkzaamheden, beschermende werkkleding (lange broek verplicht), veiligheidschoeisel en (vinyl)-werkhandschoenen en vervang deze, indien ze zijn verontreinigd, tijdig;
- was na afloop van de werkzaamheden jouw handen met zeep.
Hepatitis A ontstaat door een virus en geeft een besmettelijke ontsteking aan de lever.
Symptomen zijn:
- moeheid;
- misselijkheid;
- koorts;
- buikpijn;
- donkere urine en/of bleke ontlasting.
De ziekte gaat vrijwel altijd binnen enkele weken tot een paar maanden vanzelf over. Je kan besmet raken wanneer het virus in je mond terecht komt. Hygiëne is belangrijk om besmetting te voorkomen. Wanneer iemand met Hepatitis A naar het toilet gaat om te poepen, kan hij bijvoorbeeld de WC-bril, deurkruk en kraan besmetten, waardoor het virus op je handen terecht kan komen wanneer je zelf gaat. Bij ons werk kunnen we bijvoorbeeld besmet raken bij werkzaamheden aan bestaande riolen. Handschoenen dragen, goed handen wassen voor het eten en schoonmaak van de sanitaire voorzieningen is dan extra belangrijk.
Ook Hepatitis B is een leverontsteking door een virus. De verschijnselen zijn ongeveer hetzelfde als bij Hepatitis A. De ziekte gaat meestal vanzelf over, maar kan ook chronisch worden. Mensen met chronische hepatitis B hebben vooral last van moeheid. Je kan besmet raken met hepatitis B door onveilige seks of bloed-bloed-contact. Dijdens het werk kan dit bijvoorbeeld ontstaan wanneer je je per ongeluk prikt aan een injectienaald of wanneer je iemand met een bloedende wond helpt. Dus opruimen van de werkplek en handschoenen dragen als een bloedende wond wordt behandeld helpt besmetting voorkomen Wanneer toch bloed-bloed-contact is geweest, moet het prikaccident-protocol worden gevolgd om hepatitus B én andere via bloed overdraagbare ziektes te voorkomen.
Tetanus is een infectieziekte die zeer ernstig kan zijn.
De belangrijkste verschijnselen zijn:
- stijfheid in de buurt van de infectie;
- erge spierkrampen;
- kaakkramp;
- slikklachten;
- ademhalingsproblemen.
